ترقی مقام و موقعیت زنان

جامعۀ جهانی بهائی

ترقی مقام و موقعیت زنان

«ديگر آنکه آزادی زنان و وصول به تساوی ميان زن و مرد هر چند اهمّيّتش چنانکه بايد هنوز آشکار نباشد يکی از مهمترين وسائل حصول صلح جهانی محسوب است. انکار تساوی بين زن و مرد نتيجه اش روا داشتن ظلم و ستم به نيمی از جمعيّت جهان است و چنان عادت و رفتار ناهنجاری را در مردان بوجود ميآورد که اثرات نا مطلوبش از خانه به محل ّ کار و به حيات سياسی و مآلا ً به روابط بين المللی کشيده ميشود. انکار مساوات ميان زن و مرد هيچ مجو ّ ز اخلاقی و عملی يا طبيعی ندارد و فقط زمانی که زنان در جميع مساعی بشری سهمی کامل و متساوی داشته باشند از لحاظ اخلاقی و روانی جو ّ مساعدی خلق خواهد شد که در آن صبح صلح جهانی پديدار گردد» [۱].
این دیدگاه از بیانیۀ وعده صلح جهانی صادره از بیت العدل اعظم در سال ۱۹۸۵ گرفته شده است. این نظریه این تعلیم دیانت بهائی را تصریح می کند که می گوید حیات جامعه باید دوباره به نحوی سازماندهی شود که در عمل تجلّی بخش اصل تساوی بین زنان و مردان گردد.
دیانت بهائی از زمان شکل گیری تا کنون یعنی برای حدود ۱۵۰ سال، برابری دو جنس را تعلیم داده است. در حقیقت دیانت بهائی تنها دیانت مستقل جهانی است که بنیانگذار آن به صراحت و بدون هیچ ابهامی برابری زنان و مردان را اعلام نموده است. حضرت بهاءالله می فرمایند: «اناث و ذکور عندالله واحد بوده و هست». [۲]
جامعۀ جهانی بهائی بر اساس این تعلیم، بیش از یک قرن است که در حرکتهای به سمت پیشرفت حقوق زنان پیشگام بوده است. تعالیم بهائی مدافع برابری کامل زنان و مردان است و حس مشارکت و همکاری قوی بین زنان و مردان را توصیه می کند. امروزه رویکرد بهائی نسبت به مسئلۀ برابری و همکاری کامل دو جنس، به طور فزاینده ای به عنوان مدرن ترين و پيشتازترين موضع در مسائل زنان در سطح بين المللی شناخته می شود.
برای مثال بهائیان پذیرفته اند ارزشهایی که زنان به صحنۀ تعاملات انسانی وارد می کنند، برای عملکرد مناسب جامعۀ مدرن و پیشرفت آن ضروری است. همچنین صفات و کیفیتهایی که قبلاً به بُعد ظریف و زنانۀ طبیعت انسان نسبت داده می شدند – صفاتی مثل دلسوزی و شفقت، تربیت و پرورش دادن، همکاری، یکدلی و درک متقابل – برای ساختن تمدنی جهانی و پایدار که صلح و عدالت در آن برقرار است، روز به روز اهمیت بیشتری خواهند یافت.
موسسات بهائی سرتاسر دنیا فعالیتهای آموزشی متنوعی را برای زنان طراحی و اجرا می کنند و در تلاشند تا سطح آگاهی زنان و مردان را از تساوی بنیادین دو جنس بالا ببرند. بسیاری از مدارس بهائی، مراکز آموزشی و یادگیری و نیز پروژه های توسعۀ اجتماعی و اقتصادی آن، ترقی و پیشرفت زنان را به طور مخصوص در برنامه و دستور کار خود دارند.
۳۰ درصد از اعضای شوراهای انتخابی بهائی برای ادارۀ جامعه در سطوح ملّی را زنان تشکیل می دهند که اين رقم در مقايسه با رقم ميانگين ۱۰ درصد حضور زنان در مجالس ملّی كشورهای دنيا، رقم به مراتب بهتری است.
زنان بهائی مدتهاست که در زمینۀ ترویج برابری زنان تلاش و فعالیت می کنند. دیانت بهائی در سال ۱۸۴۴ در ایران بنیان نهاده شد و یکی از مومنان اولیۀ آن طاهره، شاعر و محقق فاضل فارسی زبان بود. در سال ۱۸۵۲، او جان خود را در راه دفاع از عقایدش فدا نمود، عقايدی كه از جملۀ آنها حق وی در كنار نهادن حجاب و تلاش در راه نجات و آزادی کامل زنان بود.
لورا دریفوس بارنی، از اعضای اولین جامعۀ بهائی اروپا، از جمله چهره های سرشناس و اصلی در ترقی و پیشرفت زنان در سالهای آغازین قرن بیستم بود. وی در سالهای پس از جنگ جهانی اول توجه خود را بر فعّال ساختن زنان برای برقراری صلح متمرکز نمود. او نمایندۀ شورای بین المللی زنان (ICW) در جامعۀ ملل بود و ریاست کمیسیون صلح و داوری را در آن شورا بر عهده داشت. خانم دریفوس بارنی پس از جنگ جهانی دوم در توسعۀ روابط بین صندوق بین المللی اضطراری کودکان سازمان ملل متحد (UNICEF) و سازمانهای غیردولتی (NGO) نقش مهمی ایفا نمود.
ميس مارثا روت، روزنامه نگار امریکایی از پنسیلوانیا، در سالهای دهه های ۱۹۲۰ و ۱۹۳۰ چندین بار دور دنیا سفر نمود تا به ترویج اصل برابری زنان و مردان و دیگر اصول و مبادی مترقی دیانت بهائی بپردازد. او به خاطر موقعيت منحصر بفردی كه برای ارتباط با افراد مهم و برجسته داشت، توانست پیام همبستگی و یگانگی حضرت بهاءالله را به شاهان، ملکه ها، روسای جمهور، وزیران، اساتید دانشگاه، روحانيون و شاعران در ممالك اروپا، آسیا، افریقا و استرالیا برساند.
جامعۀ جهانی بهائی که از سال ۱۹۷۰ عضو مشاور شورای اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل متحد (ECOSOC) بوده است، از همان آغاز به طور رسمی در فعالیت سازمان ملل برای بهبود وضعیت زنان جهان با این سازمان همکاری نموده است. جامعۀ جهانی بهائی با کمیسیون وضعیت زنان سازمان ملل متحد و دبیرخانۀ آن، بخش مربوط به پیشرفت زنان در سازمان ملل همکاری مستقیم داشته است. این جامعه همچنین با دیگر سازمانهای بين المللی غیردولتی در سازمان ملل که در پی ترقی و پیشرفت زنان هستند، همكاری نزدیک و تنگاتنگی دارد.
جامعۀ جهانی بهائی فعالیت و همکاری خویش را با سازمان ملل در این زمینه، با ارائۀ بیانیه هایی دربارۀ وجوه مختلف برابری به هیئتهای سازمان ملل، به ویژه به کمیسیون وضعیت زنان آغاز نمود. آن بیانیه ها به موضوعاتی چون آموزش و پرورش دختران، اهمیت ارتقاء جایگاه زنان به عنوان مادران، رابطۀ مشارکت زنان در سطوح محلّی، ملّی و بین المللی با برقراری صلح جهانی پرداخته اند. جامعۀ جهانی بهائی در ۱۹۷۵ در یکی از رویدادهای مربوط به سال بین المللی زنان شرکت نمود. این رویداد اولین کنفرانس جهانی زنان بود که در مکزیکوسیتی برگزار شد. دو نماینده از جامعۀ بهائی برای شرکت رسمی در این کنفرانس دعوت شدند و ۹ نماینده نیز در تریبون سازمانهای غیردولتی شرکت کردند. این تریبون جلسه ای بود که همزمان با کنفرانس برای سازمانهای غیردولتی برگزار شد.
ظرف ۱۰ سال بعدی که دهۀ ملل متحد برای زنان نام گرفت، جامعۀ جهانی بهائی به خاطر فعالیتش در زمینۀ ترقی و پیشرفت زنان شهرت و اعتبار قابل توجهی پیدا کرد. نمایندگان این جامعه در کمیته های سازمانهای غیر دولتی دربارۀ جایگاه زنان در نیویورک، ژنو و وین به خدمت پرداختند و در کنفرانسهای جهانی زنان که در سالهای ۱۹۸۰، ۱۹۸۵ و ۱۹۹۵ به ترتیب در کپنهاگ (دانمارک)، نایروبی (کنیا) و پکن (چین) برگزار شد، شرکت کردند.
نمایندگان جامعۀ جهانی بهائی همچنین به برنامه ریزی فعالیتهای همزمان برای سازمانهای غیردولتی حاضر در این جلسات پرداختند. همچنين با سازمانهای مطرح سرتاسر دنیا که تمرکزشان بر ترقی و پیشرفت زنان است، روابطی برقرار شده است.
جامعۀ جهانی بهائی (BIC) همكاری روز افزونی با آژانسهای سازمان ملل مانند صندوق کودکان سازمان ملل متحد (UNICEF)، صندوق توسعۀ سازمان ملل متحد برای زنان (UNIFEM)، برنامۀ عمران ملل متحد (UNDP)، صندوق جمعیت ملل متحد (UNFPA) دارد.
مراجع:
[۱] وعدۀ صلح جهاني ، ترجمۀ بيانيّۀ بيت العدل اعظ م خطاب باهل عالم، مرکز جهانی بهائی، ويلمت ايلينوی:١٩٨٥، ص ١٧.
[۲] مقام و حقوق زن در دیانت بهائی، ص ۷۶.